Endometriozis (çikolata kisti)

Endometriozis, ( çikolata kisti ) normalde sadece rahimde bulunan endometrium
dokusunun, rahim dışında bir dokuda yerleştiği iyi huylu, östrojen hormonuna duyarlı,
inflamatuar bir hastalıktır. Endometrium dokusu normalde rahim iç yüzünü kaplayan
dokudur , her adet döngüsünde hamileliğe hazırlanmak için prolifere olup, hamilelik
olmaması durumunda adet döneminde parçalanarak dökülmekte, adet kanı ile vajina yoluyla
dışarı atılmaktadır . Endometrioziste ( çikolata kisti ) bu dokunun normal olmayan bir şekilde
rahim dışında bulunduğu noktalar endometriozis odağı olarak adlandırılır. Endometriozis
odakları az sayıda veya çok yaygın görülebilir. Çoğunlukla pelvik bölgede bulunur, ancak
birçok bağırsaklar, diyafram gibi farklı bölgelerde de ortaya çıkabilir. Endometriozis ( çikolata
kisti ) inflamasyon, dismenore (ağrılı adet görme) , disparoni (cinsel ilişki esnasında ağrı) ,
kronik ağrı ve infertiliteye neden olabilir. Bu semptomlar bazı hastalarda çok hafifken, bazı
hastalarda şiddetli şikayetlere neden olabilir.

ENDOMETROZİS ( ÇİKOLATA KİSTİ ) NEDEN OLUŞUR?
Endometriozisin kesin nedeni henüz bilinmemektedir. En olası teori; retrograd
mesnstrüasyondur. Yani her ay gerçekleşen adetle kan akımının bir miktarının, vajinadan
dışarı akmak yerine geriye doğru tüplerden karın içine akması sonucunda endometriozis
( çikolata kisti ) odaklarının oluşabileceği düşünülmektedir. Ancak , kadınların çoğunda adet
kanının bir miktarı karın içine akarken , çoğunda endometriozis ( çikolata kisti ) gelişmez, bu
da ek faktörler olabileceğini de düşündürmektedir. Alternatif teorilerden bazıları da kök
hücrelerden veya anne karnında gelişme döneminden kalan embriyonik artıklardan
endometriozis ( çikolata kisti ) gelişiyor olabileceği veya kan dolaşımı veya lenfatik sistem
yoluyla endometrium hücrelerinin vücuda yayılmasıyla endometriozis oluşumudur. Tüm bu
teorilerde vücudun rahim dışındaki endometrium hücrelerini temizleyememesi, bağışıklık
sistemi ile ilgili bir problemin de endometriozis gelişiminde rolü olduğunu düşündürmektedir.
Çalışmalarda endometriozisin bazı genetik anormalliklerle de ilişkisi bulunmuştur.

ENDOMETRİOZİS ( ÇİKOLATA KİSTİ ) YAYGIN GÖRÜLEN BİR HASTALIK
MIDIR, KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Endometriozisin yaygınlığını net olarak belirlemek zordur çünkü bazı hastalar
asemptomatiktir ve kesin tanısı cerrahi ile konulmaktadır. Dünya’da üreme çağındaki
kadınların yaklaşık yüzde 10’unun endometriozis hastası olduğu tahmin edilmektedir.
Görülme sıklığı infertilite hastalarında ise yüzde 50 civarlarına çıkmaktadır.
Endometriozis en çok 25-35 yaş aralığında göülmekle beraber adet öncesi veya
menopoz sonrası da görülebilir.
Endometriozis ( çikolata kisti ) riskini artıran faktörler – nulliparite (doğum yapmamış
olmak) , erken adet olmak (11 yaşından önce) veya geç menopoz , kısa adet döngüleri (≤27
gün) , ağır adet kanaması , adet kanamasının akışını önleyen durumlar (örneğin servikal
darlık, müllerian anomaliler )
Endometriozis ( çikolata kisti ) riskini azaltan faktörler – multiparite (birden çok sayıda
doğum yapmış olmak), uzun emzirme aralıkları ve geç adet görme (14 yaşından sonra)

ENDOMETRİOZİS ( ÇİKOLATA KİSTİ ) HASTALARINDA HANGİ
ŞİKAYETLER GÖRÜLÜR?
Endometriozis ( çikolata kisti) hastalarında sık görülen semptomlar şu şekildedir:
• Kronik karın/pelvis ağrısı
• İnfertilite
• Dismenore (ağrılı adet görme)
• Disparoni ( cinsel ilişki esnasında ağrı)
• Ağır adet kanamaları
Daha nadir görülen semptomlar ise bağırsak ve idrar torbası disfonksiyonu (ağrı, sıkışma
hissi, sıklıkta artış) bel ağrısı, düzensiz adet kanaması, bel ağrısı, göğüs ağrısı , kronik
yorgunluktur.
Bazı endometriozis ( çikolata kisti ) hastaları ise asemptomatik olabilir. Bu hastalara
genellikle başka bir nedenle ameliyat edilirken tesadüfen tanı konulur.

ENDOMETRİOZİS ( ÇİKOLATA KİSTİ ) VE İNFERTİLİTE İLİŞKİSİ
Endometriozisin doğurganlığı nasıl bozduğu belirsizdir ve hastalığın evresine bağlı çeşitli
teoriler mevcuttur.
Hafif endometriozis (çikolata kisti) inflamasyonu tetikler ,inflamasyonda salgılanan
sitokin ve kemokin isimli salgılar ve bağışıklık hücreleri yumurtalık, tüp ve endometriyum
fonksiyonunu bozar. Bu da yumurtaların olgunlaşmasını, döllenmeyi ve embriyonun rahim
dokusuna yerleşmesini etkiler.
İlerlemiş endometriozis ise ek olarak anatomik bozulmaya ve yapışıklıklara da neden
olur. Bu da yumurta salınımını ve toplanmasını, spermlerin hareketini etkileyebilir, rahimde
düzensiz kasılmalara neden olabilir, döllenmeyi ve embriyonun transportunu bozabilir.

ENDOMETRİOZİS (ÇİKOLATA KİSTİ) TEDAVİSİ
Tedavi, hastanın endometriozise bağlı ağrısının şiddetine göre planlanır. Hastanın ağrısı
mümkünse medikal (ilaç ile) tedavi ile yönetilir ve yeterli olmadığı durumlarda ameliyat
düşünülür.
Hafif veya orta şiddette ağrısı olan (örneğin, çalışmaya engel olmayacak seviyede ağrı)
endometriozis (çikolata kisti) hastaları için , nonsteroid anti inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ve
doğum kontrol ilaçları hormon tedavisi ( östrojen progestin kombinasyonları, progestin
preparatları, deri altı implantı, ilaçlı rahimi içi araç yani spiral) ile tedaviye başlanır. Hormon
tedavisi ile östrojen hormonuna duyarlı endometriozisin baskılanması hedeflenir. Bu
tedavilerin yan etkileri azdır ve birçok hastada yeterli olur. Üç ila dört aylık bu ikili tedaviden
sonra hasta yeniden değerlendirilir. Tedaviden fayda gören kadınlar , hamilelik isteyene veya
menopoza dek bu tedaviye devam edebilir . Bazı hekimler ise bir gonadotropin salgılatıcı
hormon (GnRH) analoğu ( naferlin, löprolid, buserelin, goserelin, triptorelin) ile
endometriozis (çikolata kisti ) tedavisine başlamayı tercih etmektedir.
Şiddetli ağrısı olan (örneğin, iş hayatını aksatacak seviyede ağrı), yukarıdaki tedavilerle
ağrısı yeterli düzeyde tedavi edilemeyen veya tekrarlayan endometriozis (çikolata kisti)
hastalarında ise, tanı ve tedavi için ek tedaviler ( GnRH analogları, aromataz inhibitörleri )
başlanabilir.
Ağrısı bahsettiğimiz ilaçlarla tedaviye yanıt vermeyen endometriozis (çikolata kisti)
hastalarına ise tanı ve tedavi için bir sonraki seçeneğimiz endometriozis ameliyatıdır. Bu
ameliyat açık veya kapalı teknikle yapılabilir ancak açık ameliyata kıyasla birçok avantajı
olması nedeniyle laparoskopi (kapalı ameliyat) öncelikle tercih edilir. Endometriozis (çikolata
kisti) ameliyatında endometriozis odakları temizlenir ve yapışıklıkların açılması sağlanır.
Cerrahi tedavi , endometriozis hastasının hamilelik isteği varsa ve genç yaştaysa konservatif
(rahim ve yumurtalık dokusunu koruyarak) yapılabilir. Hamilelik planlamayan endometriozis
(çikolata kisti ) hastalarında ise yaşları da göz önünde bulunurularak rahim ve yumurtalıklar
da alınacak şekilde cerrahi tedavi planlanabilir .

ENDOMETRİOZİSTE(ÇİKOLATA KİSTİ) İNFERTİLİTE TEDAVİSİ
İnfertilitesi olan ve hamile kalmak isteyen endometriozisli kadınların tedavisinde doğum
kontrol haplarını kullanamıyoruz. Endometriozis ile ilişkili infertilitenin tedavisinde , öncelikli
seçeneğimiz tüp bebek tedavisidir. Endometriozise bağlı ağrısı olan kadınlarda yine non –
steroid anti inflamatuar ilaçlar ile ağrı kontrolünü sağlıyoruz . Endometriozis (çikolata kisti )
ameliyatları, gebe kalmak isteyen kadınlarda eskiden önerilmiş olsa da, günümüzde
endometriozisin (çikolata kisti) ameliyatla alınması over(yumurtalık ) rezervini azaltabileceği
ve hamilelik şansını düşürebileceği düşünüldüğü için ilk adımda tercih edilmemektedir.

DERİN ENDOMETRİOZİS TEDAVİSİ
Derin endometriozis, hastalığın uterosakral bağları (rahimi tutan bağlar) , alt karın
içindeki boşluğunun derinliklerini, bağırsakları, üreterleri veya mesaneye yayıldığı haline
verilen isimdir. Semptomu olan derin endometriozisli hastalarda da hormonal tedavi ve non
steroid anti inflamatuar ağrı kesicilerle tedavi uygundur. Ancak üreter, barsak tıkanıklığı olan
veya ilaçla tedavi ile şikayetleri düzelmeyen kadınlarda cerrahi tedavi uygulanır.

PELVİK BÖLGE DIŞINDA ENDOMETRİOZİS (ÇİKOLATA KİSTİ) TEDAVİSİ
Üst karın, diyafram, karın duvarı , göğüs, anüs ve vajen çevresinde de nadiren
endometriozis görülebilir. Bu durumlarda endometriozisin ilerlemesini önlemek ve ağrıyı
kontrol etmek için gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) analogları (hormonal tedavi) ile
yumurtalıklar baskılanır, östrojen üretiminin azalması ile östrojene duyarlı olan endometriozis
dokusunun büyümesi sınırlandırabilir.
Üreter veya barsak tıkanıklığına neden olan endometriozis hastalığının tedavisi ise
amliyattır.

LAPAROSKOPİK (KAPALI) ENDOMETRİOZİS AMELİYATI
Endometrioziste ilaçla tedaviye yanıt vermeyen kadınlarda en iyi tedavi yöntemi
laparoskopik endometriozis ameliyatıdır. Laparoskopik ameliyatla karında büyük bir kesi
açılmadan küçük deliklerden cihazlarla girilerek kamera yardımıyla endometriozis odakları
temizlenir, karın içi yapışıklıklar açılır ve ağrı ileten sinir liflerinin hasarlandırılarak ağrının tedavisini sağlandığı sinir transeksiyon prosedürleri de uygulanabilir.

Laparoskopik endometriozis cerrahisinin açık cerrahiye kıyasla bir çok daha avantajı
bulunmaktadır. Laparoskopik cerrahinin başlıca avantajları daha küçük ameliyat izi, daha az
kanama ve enfeksiyon riski, daha hızlı iyileşme, ameliyat sonrası görülebilen karın içi
yapışıklıkların laparoskopik cerrahide daha az görülmesi, ameliyat sonrası daha az ağrı ve
hastanın daha hızlı normal hayata dönebilmesidir.Laparoskopik cerrahi ile endometrozis tedavisi odağın çıkarılıp incelenerek kesin olarak endometriozis tanısının konulmasını ve tedavisini sağlar Aynı zamanda rahim- yumurtalık koruyucu konservatif yöntemle infertilite (kısırlık) görülen endometriozis hastalarının hamile kalmalarını sağlayabilir. Laparoskopik endometriozis cerrahisi ve tüp bebek tedavisi , aşılama
gibi yardımcı üreme teknikleri ile endometriozis hastalarının hamilelik şansı artırılabilir.

Sinir transeksiyonu : Laparoskopik uterosakral sinir ablasyonu (LUNA) ve presakral
nörektomi (PSN) olarak isimlendirilen tekniklerle, endometriozisteki pelvik ağrıyı ileten sinir
lifleri kontrollü olarak hasarlandırılarak ağrı tedavi edebilir.

Laparoskopik cerrahi ile endometriozis tedavisi, ileri düzeyde laparoskopik cerrahi
tecrübe ve ustalık gerektiren bir ameliyattır. Endometriozise bağlı tüm sorunların
çözümünde, gerek laparoskopik cerrahi ile tedavide, gerek çocuk sahibi olmak istediğinizde
tüp bebek tedavisi ile deneyimli doktor kadromuzla tedavi süreci boyunca yanınızdayız.